قمار عبارت است از قراردادی بین دو یا چند شخص که بازی مخصوصی بنمایند و هر یک از آنها برنده شد دیگران مال معینی را به او بدهند.
هر وسیله یا ابزاری که عرفا در قماربازی به کار رود و برای این کار شهرت یافته باشد آلت قمار می شود بنابراین بازی با چنین آلاتی اگرچه قرارداد وشرط بندی برای برد و باخت هم در کار نباشد حرام است.
برای تشخیص آلت قمار باید به عرف رجوع کرد چرا که مکان و زمان برای تشخیص این آلات اهمیت ویژه ای دارد. مثلا الآن نمی شود به آلت قمار بودن شطرنج به علت این که در جامعه عرب آلت قمار بوده حکم کرد.
بسیاری از فقها اصل ملاک قماربازی را توام بودن آن با برد و باخت و شرط بندی می دانند، حتی اگر بازی با آلات قمار نباشد; مانند فوتبال که فی نفسه حرام نیست اما اگر با شرط بندی و برد و باخت مالی همراه باشد، قمار شمرده شده، حرام می گردد .
انواع بازي‌هاي قمار در فضاي مجازي
اين نوع از بازي ها شامل پيش بيني مسابقات ورزشي،مسابقات پيامکي و مسابقات قرعه‌اي (بخت آزمايي) است.
الف. پيش بيني مسابقات ورزشي
در اين گونه سايت‌ها که اخيراً در حال گسترش روز افزون است، افراد با عضو شدن و پرداخت مبالغي قادر به پيش بيني مسابقات ورزشي به خصوص مسابقات فوتبال مي‌شوند.
افرادي که در اين مسابقات شرکت مي‌کنند و داير کنندگان اين سايت‌ها مجرم مي‌باشند و افرادي که از اين راه اموالي را به دست آورده‌اند بايد آن را به صاحبانشان مستردد نمايند.
ب. مسابقات پيامکي
اين مسابقات در قالب سؤال و جواب برگزار مي‌گردد. روال کار اين گونه مسابقات بدين گونه است که افراد با جواب دادن به سؤالي که اصولاً خيلي آسان طرح مي‌شود وارد مرحله قرعه کشي مسابقه مي‌شوند. .
در واقع اگر هزينه جوايزي که به برندگان اهدا مي‌شود از محلي غير از پول شرکت کنندگان در مسابقه باشد به نظر مي‌رسد شرکت در اين مسابقات مشکل شرعي نداشته باشد.
ج. مسابقات قرعه‌اي (بخت آزمايي)
اساس شکل گيري اين مسابقات قرعه و احتمال است و اصولاً شرکت کنندگان در اين مسابقات به مهارت و فعاليت خاصي نمي‌پردازند؛ بلکه با پرداخت مقداري هزينه شانس و اقبال خود را امتحان مي‌کنند. بخت آزمايي که در اصطلاح انگليسي به آن لاتاري گفته مي‌شود، نوعي قمار دسته جمعي است که به علت جذابيت جوايز آن در حال رواج و گسترش روز افزون مي‌باشد.
البته بايد در نظر داشت که برگزار کنندگان اين مسابقات براي تطهير اين نوع فعاليت غالباً به صورت نمادين اقدام به اعمال عام‌المنفعه و خيرخواهانه مي‌نمايند که اين اعمال ياد شده به هيچ وجه باعث از بين رفتن حرمت بخت آزمايي و قمار نمي‌شود.
قمار در قانون مجازات اسلامی
– قمار بازي با هر وسيله اي ممنوع و مرتکبين آن به يک تا شش ماه حبس و يا تا 74 ضربه شلاق محکوم مي شوند و در صورت تجاهر به قمار بازي به هر دو مجازات محکوم مي گردند .
– هر کس آلات و وسايل مخصوص به قمار بازي را بخرد يا حمل يا نگهداري کند به يک تا سه ماه حبس يا تا پانصد هزار تا يک ميليون و پانصد هزار ريال جزاي نقدي محکوم مي شود.
– هرکس آلات و وسايل مخصوص به قماربازي را بسازد يا بفروشد يا در معرض فروش قرار دهد يا از خارج وارد کند يا در اختيار ديگري قرار دهد به سه ماه تا يک سال حبس و يک ميليون و پانصد هزار تا شش ميليون ريال جزاي نقدي محکوم مي شود.
– هر کس قمارخانه داير کند يا مردم را براي قمار به آنجا دعوت نمايد به شش ماه تا دو سال حبس و يا از سه ميليون تا دوازده ميليون ريال جزاي نقدي محکوم مي شود .
– تمام اسباب و نقود متعلق به قمار حسب مورد معدوم يا به عنوان جريمه ضبط مي شود.
– اشخاصي که در قمارخانه ها يا اماکن معد براي صرف مشروبات الکلي قبول خدمت کنند يا به نحوي از انحاء به داير کننده ي اين قبيل اماکن کمک نمايد معاون محسوب مي شوند و مجازات مباشر در جرم را دارند ولي دادگاه مي تواند نظر به اوضاع و احوال و ميزان تاثير عمل معاون مجازات را تخفيف دهد